Αναζητώντας την Αλήθεια
Κάποτε ένας μοναχός ρώτησε τον δάσκαλο Μα Τζου:
"Γιατί είπες 'ο νους σημαίνει Βουδότητα;'"
"Για να σταματήσω το κλάμα ενός παιδιού" ήταν η απάντηση.
"Αν υποθέσουμε ότι το παιδί δεν κλαίει", πρότεινε ο μοναχός, "τότε τί πρέπει να γίνει;"
"Πες απλώς 'ο μη νους σημαίνει μη Βουδότητα'", απάντησε ο Μα Τζου.
"Εκτός από αυτόν, έχεις κανέναν άλλον τρόπο για να κάνεις τον μαθητή να αντιληφθεί την Αλήθεια;"
"Ασφαλώς!", αναφώνησε ο δάσκαλος. "Μπορώ επίσης να του πω ότι αυτός δεν είναι ο 'άλλος'."
"Αλλά τί θα μπορούσες να του πεις, αν είχε ήδη φτάσει στην πραγμάτωση, Δάσκαλε;"
"Θα τον δίδασκα να αναζητήσει εκ των ένδον, προκειμένου να αντιληφθεί την Αλήθεια."
...
Σχόλιο: Το Τσαν αποφεύγει τη χρήση της προφορικής γλώσσας και την ιδέα της σχετικότητας. Όμως, αν δεν χρησιμοποιηθεί προφορική γλώσσα, οι οπαδοί του Τσαν ποτέ δε θα έχουν μια πύλη μέσα από την οποία να εισέλθουν στην ατραπό του Βούδα.
Η πρώτη ερώτηση προοριζόταν για εκείνον που έχει φτάσει στην περιοχή της Κενότητας. Γι' αυτό ο δάσκαλος απάντησε θετικά, διδάσκοντας ότι μπορεί κανείς να βρει το Ντάρμα έξω από το νου του.
Η δεύτερη ερώτηση χρησιμοποιήθηκε για να καταστρέψει το σχετικό όριο ανάμεσα στην Κενότητα και στην Πραγματικότητα, ανάμεσα στο "δεν έχει" και "έχει". Στην πραγματικότητα, η φράση "μη νους σημαίνει μη Βουδότητα" είναι ισοδύναμη με τη "νους σημαίνει Βουδότητα". Ήταν απαραίτητο να ξεπεραστεί το φράγμα του θετικού και αρνητικού, να αποβληθούν και τα δύο από το νου, προκειμένου να εισέλθει στην ατραπό του Βούδα.
Η τέταρτη ερώτηση προοριζόταν για εκείνον που έχει αντιληφθεί την ενότητα του "έχει" και "δεν έχει" ως ένα σύνολο. Με την απάντηση του ο Μα Τζου δίδαξε τον μοναχό να παραμένει για πάντα στην περιοχή της Φώτισης.
Με λίγα λόγια, δεν υπάρχουν καθορισμένες μέθοδοι για να κάνουν το άτομο να αντιληφθεί στιγμιαία την αλήθεια. Το κάθετι εξαρτάται από την κατάσταση του νου του ασκούμενου, πριν δώσει μια κατάλληλη απάντηση.
